ΤΟ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟ ΔΑΣΟΣ ΛΕΥΚΙΜΜΗΣ
The area of the Aegean is one of the most active areas of the earth’s crust. The geotectonic and paleogeographical evolution of the Aegean area was marked by significant geotectonic changes, which are related to the movement of large crust pieces, called lithospheric plaques, the movement of which resulted in intense volcanic activity.
Volcanic activity is known to be due to the sinking of an African lithospheric plaque under the Eurasian plaque, which is now in the area south of Crete, in the eastern Mediterranean.
However, geotectonic evolution in the Aegean is not only the result of the sinking of the African lithospheric plate under the European, but a multifaceted movement affected by the movement of other smaller pieces of the earth’s crust, such as the Arabic micro-plate.
The current geological situation in the Aegean differs, of course, significantly from the situation that prevailed during Hokkaido – Oligokaino, 35 to 45 million years ago. Then the position of convergence of the Eurasian and African lithospheric plates was in the Cyclades. This conflict created the high-pressure metamorphosis of the rocks and the manifestation of volcanism in the area of Rodopi and Evros.
Ο χώρος του Αιγαίου αποτελεί μια από τις πλέον ενεργές περιοχές του φλοιού της γης. Η γεωτεκτονική και παλαιογεωγραφική εξέλιξη του χώρου του Αιγαίου σημαδεύτηκε από σημαντικές γεωτεκτονικές μεταβολές, οι οποίες σχετίζονται με την κίνηση μεγάλων τεμαχίων φλοιού, που ονομάζονται λιθοσφαιρικές πλάκες, η κίνηση των οποίων είχε αποτέλεσμα την έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα είναι γνωστό ότι οφείλεται στη βύθιση αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας κάτω από την ευρασιατική πλάκα, η οποία σήμερα γίνεται στην περιοχή νότια της Κρήτης, στον χώρο της ανατολικής Μεσογείου.
Ωστόσο, η γεωτεκτονική εξέλιξη στην περιοχή του Αιγαίου δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της βύθισης της αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας κάτω από την ευρωπαϊκή, αλλά μια πολύπλευρη κίνηση που επηρεάζεται από την κίνηση άλλων μικρότερων τεμαχών του γήινου φλοιού, όπως είναι η αραβική μικρο-πλάκα. Η σημερινή γεωλογική κατάσταση στο Αιγαίο διαφέρει βέβαια σημαντικά από την κατάσταση που επικρατούσε κατά τη διάρκεια του Ηωκαίνου – Ολιγοκαίνου, πριν 35 με 45 εκατομμύρια χρόνια. Τότε η θέση σύγκλισης των λιθοσφαιρικών πλακών της Ευρασίας και της Αφρικής βρισκόταν στο χώρο των Κυκλάδων. Η σύγκρουση αυτή δημιούργησε την υψηλής πίεσης μεταμόρφωση των πετρωμάτων και την εκδήλωση της ηφαιστειότητας στην περιοχή της Ροδόπης και του Έβρου. Συγκεκριμένα στην ευρύτερη περιοχή του Έβρου έχουν βρεθεί ενδιαφέρουσες συγκεντρώσεις απολιθωμάτων, ενώ η περιοχή της Λευκίμης θεωρείται μία από τις πλουσιότερες θέσεις σε αριθμό ευρημάτων. Μέχρι τώρα ανακαλύφθηκαν απολιθωμένα φύλλα από κανέλα. Φοίνικες, δρύες με κύρια εμφάνιση του είδους Eotrigonobalanus furcinervis, το παλαιότερο είδος δρυός στον ευρωπαϊκό χώρο. Εκτός αυτών στην ευρύτερη περιοχή ανακαλύφθηκε επίσης πληθώρα θαλάσσιων μαλακίων, αμμωνιτοειδών, ψαριών και δοντιών καρχαρία.
Απολίθωση είναι η διαδικασία διατήρησης ζωϊκών ή φυτικών λειψάνων ως απολιθώματα. Κατά την διαδικασία της απολίθωσης αντικαθίστανται τα οργανικά συστατικά ενός οργανισμού από ανόργανη ύλη, κάτω από ορισμένες συνθήκες, Έτσι μετατρέπεται σε ανόργανο σώμα που διατηρεί το σχήμα και τη δομή του οργανισμού (κύρια απολίθωση). Η δημιουργία του απολιθωμένου δάσους συνδέεται άμεσα με την ηφαιστειακή δράση της ευρύτερης περιοχή του Έβρου., όπου υπήρχαν ενεργά ηφαίστεια. Έτσι, σε περίοδο έντονης δραστηριότητας εκσφενδονίζονταν από τον κρατήρα του ηφαιστείου λάβες, πυροκλαστικά υλικά, ηφαιστειακή στάχτη, η οποία κάλυψε την πλούσια υποτροπική βλάστηση της περιοχής. Ταυτόχρονα με την ηφαιστειακή δράση δημιουργήθηκαν θερμά διαλύματα πλούσια σε διαλυμένο διοξείδιο του πυριτίου (SiO2) και έτσι άρχισε μία έντονη υδροθερμική κυκλοφορία. Τα τελευταία διείσδυσαν και διαπότισαν τα ηφαιστειακά πετρώματα, στα οποία ήδη βρίσκονταν οι κορμοί των δέντρων και έτσι άρχισε η διαδικασία της απολίθωσης, δηλαδή η αντικατάσταση μόριο προς μόριο, της οργανικής ύλης από ανόργανα υλικά του περιβάλλοντος. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι η δημιουργία των απολιθωμάτων. Κατά την απολίθωση, η οποία στην περίπτωση του απολιθωμένου δάσους είναι τέλεια, διατηρούνται σε άριστη κατάσταση τα μακροσκοπικά μορφολογικά γνωρίσματα των κορμών των δέντρων, π.χ. οι αυξητικοί δακτύλιοι, αποτυπώματα φλοιού κ.τ.λ. καθώς επίσης και η εσωτερική δομή του απολιθωμένου ξύλου, από τη μικροσκοπική μελέτη της οποίας προσδιορίζεται το γένος ή το είδος του απολιθωμένου κορμού.
Το Απολιθωμένο Δάσος του Έβρου θεωρείται από ειδικούς επιστήμονες Έλληνες και ξένους μοναδικό και ανεπανάληπτο γεωλογικό μνημείο και συγκεντρώνει σπάνια επιστημονικά δεδομένα. Σύμφωνα με πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα πρόκειται για το παλαιότερο απολιθωμένο δάσος της χώρας, το οποίο χρονολογείται στα 35 εκ. χρόνια με σπάνια απολιθώματα του Ηωκαίνου, που προσθέτουν νέα επιστημονικά δεδομένα για την γεωϊστορική εξέλιξη των φυτών του παρελθόντος. Η εμφάνιση αυτής της παλαιοχλωρίδας για πρώτη φορά στην περιοχή , δηλαδή σε ένα νοτιότερο σημείο της βαλκανικής παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για όλη της Ευρώπη. Η μοναδικότητα του Απολιθωμένου Δάσους χαρακτηρίζεται από μια σπάνια παλαιοχλωρίδα Σπερματοφύτων, Γυμνοσπέρμων και Αγγειοσπέρμων δέντρων.
Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί πολλά γένη και είδη που χαρακτηρίζουν το παλαιό περιβάλλον και το κλίμα της ευρύτερης περιοχής. Τα σπουδαιότερα γένη και είδη που χαρακτηρίζουν την υποτροπική ζώνη και είναι χαρακτηριστικά της ηλικίας των 30 εκ. ετών είναι: πτεριδόφυτα (φτέρη) και το είδος Rumohra recentior με μοναδική εμφάνιση στον ευρωπαϊκό χώρο. Οι φτέρες υποδηλώνουν βαλτώδη περιβάλλοντα
Γυμνόσπερμα κωνοφόρα, όπως πεύκο (Pinus), καλόκεδρος (Calocedrus), σεγκόϊα (Seguoia), Ταξοδιίδες (Taxodium) κ.α.
Αγγειόσπερμα Μονοκοτυλήδονα, όπως φοίνικες (Sabal Major, Sabal raphifolia, Αγγειόσπερμα Δικοτυλήδονα, όπως προγονική μορφή Δρυός (Eotricobalanus), Σκλήθρο ( Alnus) Οξυά (Fagus) Δαφνίδες, κυρίως φύλλα κανέλας (Daphnogene), προγονική μορφή Αμπέλου, ένα σημαντικό εύρημα για τον ελλαδικό χώρο (Ampelopsis), Σφένδαμος (Acer) καθώς και πολλά άλλα είδη που συγκροτούν την υποτροπική χλωρίδα που εφύετο στην ευρύτερη περιοχή του Έβρου πριν από 30 εκ χρόνια.
